Zarządzanie procesowe jest obecnie najbardziej rozpowszechnionym podejściem do zarządzania, zalecanym przez teoretyków i praktyków, a często warunkującym pozyskanie uprawnień, certyfikatów oraz różnych form pomocy finansowej. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że sprawność procesów warunkuje poprawność funkcjonowania organizacji oraz wpływa na jej konkurencyjność rynkową. Jest również niezbędnym elementem wprowadzania zmian i usprawnień w organizacji, w tym również wdrażania i modernizowania systemów informatycznych. Podręcznik prezentuje całościowe podejście do znaczenia procesowego postrzegania organizacji. W rozdziale pierwszym zostały przedstawione podstawy teoretyczne i metodyczne podejścia procesowego w zarządzaniu organizacją. W rozdziale drugim pokazano, w jaki sposób efektywnie identyfikować i modelować procesy w organizacji. Rozdział trzeci i czwarty zostały poświęcone odpowiednio doskonaleniu i optymalizacji procesów, jako metodom doskonalenia oraz optymalizacji funkcjonowania całej organizacji. W rozdziale piątym pokazane zostało, jak wykorzystać analizę procesów do projektowania i wdrażania systemów informatycznych. Warto tutaj dodać, że prawidłowa informatyzacja organizacji musi pozostawać w ścisłym związku z jej funkcjonowaniem procesowym, o ile ma być celowa, użyteczna i zasadna. Na końcu każdego rozdziału głównego zostały umieszczone pytania oraz zadania powtórzeniowe. Mają one na celu nie tylko utrwalenie wiedzy zawartej w każdym rozdziale, ale przede wszystkim jej przemyślenie, a często również pogłębienie w oparciu o różnego typu materiały źródłowe, których szeroki wybór został zaprezentowany w bibliografii podręcznika.

Opracowania zawarte w niniejszym numerze czasopisma zostały poświęcone problematyce tworzenia koncepcji i modeli biznesowych w kontekście złożonych uwarunkowań występujących na współczesnym rynku. Autorzy prezentowanych tekstów przedstawiają w nich proces tworzenia wartości w modelu biznesowym z perspektywy ujęcia zasobowego, podkreślając efekty synergiczne wynikające z integrowania materialnych i niematerialnych elementów modelu biznesowego (J. Bagrij). Koncepcja modelu biznesu rozpatrywana jest także nie tylko w odniesieniu do zarządzania przedsiębiorstwem, ale także projektowania organizacji, w szczególności w fazie planowania i opisu projektu (J. Drzewiecki, A. Równicka). Przedsiębiorstwa i inne organizacje działające na współczesnym rynku podejmują próbę stosowania coraz bardziej efektywnych koncepcji zarządzania, wśród których na uwagę zasługuje m.in. lean management – japońska koncepcja zorientowana na osiąganie większej sprawności dzięki zwiększaniu elastyczności i szybkiemu reagowaniu na zmiany. Decyzja o wdrażaniu jej wymaga analizy czynników ograniczających uzyskanie zamierzonych efektów, na co wskazują wyniki badań empirycznych (M. Podobiński). Warto podkreślić, iż stosowane koncepcje zarządzania muszą być dostosowane do specyfiki i profilu organizacji rynkowych. Wpływa to także na proces tworzenia strategii rozwojowych, co można zilustrować przykładem organizacji pozarządowych. W jednym z artykułów przedstawiono rezultaty badań w tym zakresie oraz rekomendacje dotyczące funkcjonowania organizacji pozarządowych w najbliższych latach (A. Raszkowski). Zważywszy na rolę zasobów ludzkich w zarządzaniu organizacją, wskazuje się na koncepcję zarządzania zaangażowaniem w pracę, która to koncepcja postuluje zintegrowanie planowania, pomiaru i aktywnego kształtowania wymagań i zasobów pracy (K. Kulikowski). Uzyskanie w ten sposób większego zaangażowania pracowników stanowi istotną przesłankę podejmowania skutecznych działań. Wymaga także wdrażania kultury ciągłego doskonalenia, co pozwala na pobudzanie zaangażowania pracowników w usprawnianie procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Wskazują na to wyniki przeprowadzonych w wybranych przedsiębiorstwach badań autorów (M. Trenkner, B. Truszkiewicz). Poszukując skutecznych metod zarządzania zasobami ludzkimi, podejmuje się udane próby wykorzystania mechaniki gier do zwiększania zaangażowania pracowników w wykonywanie określonych zadań w przedsiębiorstwie. W jednym z artykułów autorka (A. Misztal) przedstawia istotę i aspekty praktyczne grywalizacji jako nowoczesnego narzędzia ukierunkowanego na motywowanie pracowników na wszystkich etapach ich rozwoju w przedsiębiorstwie. Wśród rozwiązań usprawniających funkcjonowanie przedsiębiorstwa duży potencjał tkwi w systemie zarządzania jakością – jego wdrażanie pozwala na wypracowanie wyższych standardów i pogłębienie relacji z odbiorcami, a także − w zależności od profilu firmy − z dostawcami. Autorzy artykułów prezentują różne przykłady dotyczące roli zarządzania jakością: od firm szkoleniowych (P. Rogala, S. Wawak), skoncentrowanych na poprawie jakości usług szkoleniowych, po przedsiębiorstwa produkcyjne, w których problemem jest doskonalenie procesów logistycznych (D. Zimon, A. Kawalec). Wypracowywanie skutecznych rozwiązań w zarządzaniu przedsiębiorstwami i innymi podmiotami wymaga stosowania adekwatnych metod badań, tj. dostosowanych do natury tych podmiotów i problemów, z którymi się borykają. Przeprowadzone przez autorów (M. Berger i M. Mitręgę) badania, omówione w jednym z prezentowanych artykułów, mają dużą przydatność w zarządzaniu konfliktem w organizacji (w omawianym przypadku − banku) w relacjach z klientami. Inni autorzy (M. Ćwiklicki i M. Walczak) publikujący swój tekst w niniejszym numerze czasopisma wskazali na możliwości modelowania procesów w standaryzacji kosztów, co pozwala na wypracowanie jednoznacznych podstaw w procesie ustalania dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego. W niniejszym numerze poświęcono również uwagę problemom metodycznym. Główną przesłanką do ich podjęcia było dążenie do uzyskania wyższej jakości informacji rynkowych. W jednym z artykułów autor (D. Dąbrowski) przedstawił model pomiarowy jakości informacji jako model czynnikowy drugiego stopnia, a w innym autorka (A. Myrda) wskazała na właściwości formatów kwestionariuszy wykorzystywanych w twardych wywiadach drabinkowych. Rodzaj zastosowanego formatu wpływa na poziom motywacji respondentów, a co szczególnie ważne − na jakość uzyskiwanych informacji rynkowych. Metody ilościowe (k-średnich oraz metoda Warda) posłużyły także w zastosowanej procedurze segmentacji rynku użytkowników Facebooka, a wyniki badań autorki (I. Czerskiej) mogą być wykorzystywane w zarządzaniu tym portalem i osiąganiu coraz lepszych efektów komunikacyjnych. Sądzimy, iż tak wielowymiarowa problematyka prezentowanych opracowań będzie inspirowała do analiz różnych aspektów poruszanych problemów, a także do podejmowania nowych kierunków badań służących wypracowywaniu coraz lepszych koncepcji i rozwiązań w zarządzaniu organizacją. Krystyna Mazurek-Łopacińska '