Spis treści : Rozdział 1 Elementy ustroju samorządu terytorialnego (Pojęcie samorządu terytorialnego i jego treść , Samorząd jako forma władzy publicznej , Struktura i funkcje , Kompetencje. Zakres przedmiotowy , Organ stanowiący i kontrolny , Organ wykonawczy , Administracja komunalna i jej rola , Wykonywanie zadań publicznych ) ; Rozdział 2 Charakterystyka ekonomiczna samorządu (Obraz gospodarczy, Gospodarowanie majątkiem , Gospodarowanie finansami , Instrumenty zarządzania , Mierzenie rozwoju i pracy administracji , Sprawowanie kontroli i nadzoru , Samorządowy proces decyzyjny, Korzystanie z zaplecza fachowego ) ; Rozdział 3 Wybrane aspekty funkcjonowania samorządu (Kształtowanie wizerunku , Polityka informacyjna gminy , Standardy działania samorządu , Zasady zarządzania gminą , Od zarządzania do rządzenia , Etyka i przejrzystość , Wymiar polityczny samorządu, Instytucja referendum).

Samorząd terytorialny w Polsce znajduje się w fazie modernizacji i dostosowania do wyzwań globalnych i integracji europejskiej. Ponadto ograniczone możliwości finansowe, organizacyjne, techniczne i ludzkie samorządów terytorialnych, w stosunku do skali potrzeb i konieczności rozwiązywania coraz bardziej złożonych problemów lokalnych, powodują, że muszą one (powinny) poszukiwać rozwiązań integrujących różnych uczestników życia społeczno-gospodarczego. Problematyka publikacji koncentruje się wokół zagadnień współpracy i konkurencji międzysamorządowej i międzysektorowej w polskich gminach. Rozważania i wnioski oparto na szerokich studiach empirycznych i literaturowych oraz wynikach obszernych badań ankietowych zrealizowanych w polskich gminach. Tym samym monografia wzbogaca, nadal skromną mimo wagi zagadnienia, wiedzę na temat współpracy gmin z przedstawicielami innych sektorów. Książkę w szczególności poleca się osobom zainteresowanym problematyką samorządu terytorialnego oraz współpracy i konkurencji międzysektorowej. To kompendium wiedzy adresowane jest do szerokiego grona odbiorców: studentów, pracowników naukowych, pracowników administracji publicznej, a także przedstawicieli wszystkich sektorów współpracujących (konkurujących) z polskimi gminami.

Niniejsza publikacja jest efektem drugiego etapu badań dotyczących współpracy i konkurencji w gminach, zrealizowanego w latach 2011−2013 w ramach projektu „Władza lokalna między państwem, społeczeństwem i rynkiem. Współpraca i konkurencja”. Zawiera wyniki pogłębionych badań w gminach województwa łódzkiego, stanowiących uzupełnienie pierwszej publikacji dotyczącej gmin w ujęciu ogólnopolskim. Obecnie analizą ilościową objęto 16 łódzkich gmin wytypowanych na podstawie wyników badania ogólnopolskiego, a 6 spośród nich poddano analiziejakościowej w postaci studiów przypadków. Przyjęta formuła badania pozwoliła na analizę mechanizmów i czynników warunkujących współpracę. Celem badań była próba identyfikacji lokalnych uwarunkowań kooperacji w wybranych gminach. W części pierwszej zawarto charakterystykę województwa łódzkiego, w której skoncentrowano uwagę na działalności gmin, ich kondycji finansowej oraz sposobach realizacji zadań publicznych. Rozdział drugi poświęcony został omówieniu zastosowanych metod badawczych, a w rozdziale trzecim scharakteryzowano wybrane gminy oraz zaprezentowano ilościowe ujęcie zachodzących w nich procesów współpracy. Najobszerniejszy jest rozdział czwarty, poświęcony analizie studiów przypadków 6 gmin wybranych na podstawie stopnia zaangażowania we współpracę. W kolejnej części przedstawiono działalność lokalnych grup działania, w skład których wchodzą analizowane gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. W rozdziale szóstym przeprowadzono analizę treści podstawowych programów samorządowych pod kątem programowania działań współpracy. Publikację zamyka karta dobrej praktyki, która ma szansę wzbogacić nadal jeszcze skromną wiedzę w zakresie zintegrowanego podejścia do współpracy na poziomie gminy. Książka jest polecana wszystkim osobom zainteresowanym problematyką samorządu terytorialnego, a w szczególności aspektami współpracy i konkurencji międzysektorowej.