Monografia składa się z sześciu rozdziałów. W pierwszym nakreślam ramy teoretyczne rozważań prowadzonych w kolejnych rozdziałach. Podaję definicje instytucji i systemu instytucjonalnego oraz instytucji i systemu instytucjonalnego rynku pracy. Przedstawiam wpływ instytucji na zachowania ludzkie (w tym bodźce do pracy) oraz dynamikę zmian w systemach instytucjonalnych. Wskazuję prawidłowości teoretyczne wynikające z wprowadzenia danej instytucji dla równowagi doskonale i niedoskonale konkurencyjnego rynku pracy. Drugi rozdział monografii ma na celu zebranie dorobku z zakresu współzależności pomiędzy instytucjami rynku pracy i jego ocenę. Na wstępie omawiam studia empiryczne przyjmujące za przedmiot wpływ każdej z analizowanych instytucji rynku pracy z osobna w krajach rozwiniętych (OECD), krajach transformacyjnych (CEE/SEE) oraz w łączonej próbie krajów uwzględniającej oba powyższe zbiory. W kolejnym podrozdziale przywołuję studia empiryczne, w których badane są interakcje pomiędzy instytucjami rynku pracy (z osobna w krajach rozwiniętych i transformacyjnych). Wnioski z analizy literatury teoretycznej i empirycznej zamieściłem w podsumowaniu tego rozdziału. Z kolei w rozdziale trzecim, będącym jednym z dwóch rozdziałów empirycznych pracy, formułuję prawidłowości empiryczne dotyczące demografii i instytucji rynku pracy w krajach transformacyjnych. Analizie zmienności wielkości statystycznych towarzyszy poszukiwanie trajektorii rozwoju systemu instytucjonalnego rynku pracy poszczególnych krajów. Przyczyn ich zróżnicowania upatruję w różnicach pomiędzy systemami instytucjonalnymi. W rozdziale czwartym przeprowadzam analizę dynamiki instytucji rynku pracy: określam warunki początkowe oraz zróżnicowanie intensywności procesów transformacji w poszczególnych krajach. Następnie wskazuję na paradygmat w prowadzonej polityce gospodarczej, który określam mianem "budowy państwa dobrobytu". Proces ten został zahamowany (odwrócony) u schyłku lat 90., kiedy to większość krajów zdecydowała się zreformować swoje systemy zabezpieczenia społecznego. Uzyskanie względnej stabilizacji gospodarczej w pierwszej dekadzie XXI w. oznaczało powrót do idei budowy "państwa dobrobytu". Niektóre kraje zdecydowały się jednak na kontynuację procesu reform. W rozdziale tym w miarę możliwości szczegółowo omawiam najważniejsze zmiany w systemie instytucjonalnym rynku pracy. W rozdziale piątym przeprowadzam ekonometryczną weryfikację tezy i dwóch hipotez badawczych. Ze względu na wstępne stadium badań nad interakcjami w krajach postsocjalistycznych z zadowoleniem należałoby przyjąć każdy z rezultatów tj. potwierdzenie lub odrzucenie tezy i hipotez badawczych. Oczekuję jednak, że zostaną one zweryfikowane pozytywnie, dzięki czemu będzie możliwa identyfikacja zachodzących interakcji. W ostatnim rozdziale zawarłem rekomendacje dla polityki rynku pracy w wymiarze krajowym. Rekomendacjom ogólnym wyprowadzonym na podstawie badania ilościowego towarzyszą rekomendacje szczegółowe sformułowane dla każdego kraju z osobna. [wstęp]